چالوس از شهرهای قدیمی استان مازندران است که در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است.زبان مردم‌آن گیلکی ومازندرانی است.

نام این شهر در گذشته‌های دور سالوس یا شالوس بود که در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته‌است. بعضی از علمای جغرافیانویس، چالوس را از آبادی‌های طبرستان دانسته‌اند. قیام علویان در طبرستان از یک شورش محلی که در آن ولایت بر ضد بی‌رسمی‌های عمال و حکام طاهریان درگرفت در نواحی کلاروشالوس (=چالوس) روی داد و آرام آرام از دیلمان تا جرجان تقریباً همه جا را فراگرفت. در ورود شورشیان علوی به طبرستان، شورشیان دیلم با وجوه مردم کلار و چالوس و رویان نسبت به امام علوی اظهار وفاداری کردند.

محمد بن اویس از امرای دوره تسلط خلفای عرب به دستور خلیفه معتصم به حکمرانی چالوس منصوب شد. محمد بن اویس خود در رویان (قسمتی از طبرستان) استقرار یافت و پسرش احمد را به حکومت چالوس گمارد. شهر چالوس در زمان حمله امیر تیمور تخریب شد و سپس تا قرن‌های متمادی به صورت روستایی کوچک درآمد. در دهه اول قرن حاضر(۱۳۱۰) با پشتیبانی دولت وقت آرام آرام به صورت شهری سازمان یافته در آمد و امروزه به شهری زیبا با امکانات فراوان جهانگردی تبدیل شده‌است. دربارهٔ وجه تسمیه این شهر می‌گویند چون بخش جلگه‌ای نسبت به ارتفاعات پست‌تر دیده می‌شود؛ و به همین دلیل آن را «چاله‌است» یا «چاله‌اس» می‌نامیدند که به مرور زمان به چارلس و چالوس تغییر نام یافت.

آثار تاریخی چالوس

کاخ چایخوران (شماره ثبت تاریخی ۱۰۴۵)

این کاخ که از بناهای دوره پهلوی اول است در جنوب میدان معلم چالوس و در منطقه‌ای موسوم به محوطه کاخ واقع شده و اکنون به عنوان مکان اداره میراث فرهنگی چالوس مورد استفاده قرار دارد. این بنا در محوطه‌ای به مساحت تقریبی ۴۰۰۰ متر مربع در یک طبقه و زیر زمین احداث شده‌است.

کاخ ملکه مادر (کاخ مادر شاه)

این کاخ که از بناهای دوره پهلوی دوم است که در مجاورت شهر چالوس در روستای مازو پشته، ابتدای جاده ذوات و در ابتدای کمربندی نمک آبرود در کنار جنگل احداث شده است. این کاخ در دو طبقه ساخته شده است و برای اقامت موقت مادر محمدرضا شاه پهلوی تاج‌الملوک آیرُملو (همسر دوم رضا شاه)در مدتی که محمدرضا پهلوی در رامسر به سر می‌برد به دستور وی و توسط بنیاد پهلوی و تحت نظر اسدالله علم ساخته شد.

هتل بنیاد پهلوی چالوس

هتل بنیاد پهلوی در ضلع شرقی میدان معلم شهر چالوس واقع شده‌است. این بنا در دوره پهلوی اول بعنوان هتل در دو طبقه و زیرزمین، در امتداد شمالی و جنوبی احداث گردیده و بعد از انقلاب به سپاه پاسداران واگذار شد و هم اکنون بعنوان درمانگاه تخصصی امام رضا مورد بهره‌برداری می‌باشد.

ویلاهای جنگلبانی

مجموعه‌ای شامل پنج ویلا در ضلع شمالی میدان معلم شهر چالوس درمحوطه سازمان جنگل‌ها و در فاصله اندکی از جانب شرقی رودخانه چالوس واقع شده‌است. این ویلاها تماماً دو طبقه و تنها قسمت کرسی آنها از سنگ‌های تراشیده ساخته شده‌است. علاوه بر سنگ مصالح متداول روز از جمله آجر و چوب و … در ساخت آن‌ها بکار رفته‌است.

پل فلزی چالوس

این پل که در مرکز شهر و بر فراز رود چالوس قراردارد بنای آن در سال ۱۳۱۱ خورشیدی شروع و در سال ۱۳۱۲ به بهره‌برداری رسید. طول پل ۲۰۰ متر و عرض گذرگاه باجان پناه ۶٫۵ متر می‌باشد. قسمت فلزی آن دارای یک چشمه به طول ۶۸٫۵ متر است و در سو به دو دهانه طاق منتهی می‌شود. اتصالات فلزی تماماً پرچ کاری و به گونه تزئینی است. دو طرف پل به صورت پایه چراغ‌ها و مجسمه شیرهای سیمانی آراسته شده‌است.

دبستان پروین اعتصامی

این بنا که در ضلع شمالی خیابان امام واقع شده‌است. در سال ۱۳۱۲ خورشیدی همزمان با احداث کارخانه حریربافی به عنوان رستوران کارخانه بنا گردید و در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ خورشیدی مرکز فرماندهی نیروهای ارتش شوروی سابق بود. پس از خروج متفقین از سال ۱۳۲۵ تاکنون این بنا با نام دبیرستان شاپور و پس از مدتی تحت نام دبستان پروین اعتصامی مورد بهره‌برداری آموزشی است. ساختمان مدرسه از یک طبقه و زیرزمین تشکیل شده‌است و ورودی آن در جهت جنوبی و دارای سردر تزئینی است.

کارخانه حریربافی چالوس

عملیات ساختمانی کارخانه از سال ۱۳۱۲ ش آغاز و در سال ۱۳۱۵ به پایان رسید. حریربافی چالوس که در زمان خود در خاورمیانه بی‌نظیر بوده از سال ۱۳۱۵ تا سال ۱۳۳۷ بکار تولید محصولات ابریشمی طبیعی انواع پارچه، جوراب، پرده و کراوات و غیره به منظور صدور به کشورهای دیگر اختصاص داشت. در این سال کارخانه تعطیل و دستگاه‌های آن به رشت انتقال یافت.

پارک جنگلی نمک آبرود

این پارک بیش از ۲۰۰ هکتار مساحت دارد و مانند سایر پارک‌های جنگلی، درختان خودرو و انبوهی را درخود جای داده‌است. گونه‌های مختلف گیاهان شمشاد آن بیش از ۷۰۰ سال برآورد گردیده‌است. پارک نمک آبرود با طبیعت بکر و وحشی، ضمن حفظ سیستم‌های اکولوژیکی به عنوان یکی از پارک‌های جنگلی زیبای جهان محسوب می‌شود.

راه سنگ‌فرش

این راه که از آن به عنوان راه ناصرالدین شاهی یاد می‌کنند. ۳ متر عرض دارد و از سنگ‌های چیده شده در کنار هم شکل گرفته‌است و اکنون در برخی از نقاط جنوب شهر چالوس نظیر سینوا و مازی پشته می‌توان این راه را مشاهده نمود. گویا این راه چالوس را به منظریه شمیران متصل می‌نموده‌است.

هتل نیمه تمام

این بنا در مرکز شهر می‌باشد و مربوط به دوره پهلوی اول می‌باشد و عملیات احداث آن در سه طبقه توسط شرکت آلمانی در دست انجام بود. اما گویا از آنجا که سازندگان آن نتوانستند رضاخان را در مورد استحکام آن متقاعد سازند، ادامه ساخت آن متوقف و تا به امروز به صورت نیمه تمام باقی‌مانده‌است. امروزه بخش‌هایی از آن توسط برخی نهادها مورد استفاده می‌باشد.

جاذبه‌های طبیعی و گردشگری چالوس

دیدنی ها و چاذبه های گردشگری و توریستی چالوس از سمت نوشهر( مکانهای تفریحی ، پارک های جنگلی ، پلاژها و زیارتگاه ها )

پارک فی ین ( ابتدای ورودی چالوس از جاده تهران ، بعد از پلیس راه )
آدرس :
پارک جنگلی چالوس
پارک جنگلی چالوس (فی ین) در هفت کیلومتری جاده چالوس ـ تهران واقع شده است. رودخانه چالوس که از کنار آن می گذرد ویژگی خاص و جالبی به آن می بخشد. در این پارک، اردوگاهی احداث شده است که کلبه و کومه هایی برای اقامت مسافران دارد. این پارک امکانات خاص تفرجگاهی نظیر میز، نیمکت وجایگاه بازی بچه ها نیز دارد.

پلاژ رادیو دریا
آدرس : میدان آزادی ، خیابان رادیو دریا
امکانات :آلاچیق ، پارک ساحلی ، سفره خانه ، رستوران ، کافی شاپ

تله کابین نمک آبرود :
آدرس : ۲۰ کیلومتری چالوس از سمت تنکابن
امکانات : تله کابین ، باشگاه تیراندازی ، بازارچه محلی ، پیست دوچرخه سواری، نمایشگاه حیوانات ، شهر بازی ، سورتمه سواری ، پینت بال ، دریاچه مصنوعی با پدالو ، ، زمین تنیس ، زمین اسکیت ، رستوران ، آبشار و مجموعه پروازی با هواپیمای دو نفره

تفرجگاه ساحلی نمک آبرود
آدرس : چالوس ، بعد از هتل هایت ( انقلاب )
امکانات : پارک ، شهر بازی ، آلاچیق ، سفره خانه ، کافی شاپ ، قایق سواری ، محل مناسب شنای آقایان و بانوان

پارک ارم کلارآباد
آدرس : کلارآباد ، خیابان شهید بهشتی
امکانات :آلاچیق ، نیمکت ، در ضمن بقعه متبرکه امامزاده عبدالوافی نیز ۵۰۰ متر بالاتر از پارک واقع گردیده است

پلاژ ساحلی دریاگوشه متل قو
آدرس : متل قو دریا گوشه
امکانات : سفره خانه ، کافی شاپ ، جت اسکی ، قایق سواری

پلاژ جمشید آباد متل قو
آدرس : متل قو ، جمشید آباد
امکانات : پارک ، شهر بازی ، کافی شاپ ، سفره خانه سنتی ، بازارچه ، محل مناسب شنا برای آقایان و بانوان

کلاردشت
آدرس : ورودی جاده کندوان ، مرزن آباد ، سمت چپ
دریاچه ولشت با وسعتی حدود ۲۰ هکتار، آبشار زیبای اکاپل در امتداد رود زیبای سردآبرود در غرب محله رودبارک ، جاده و جنگل انبوه مسیر کلاردشت-عباس آباد ، تنگه رودبارک، هتل ، رستوران ، بازارچه ، اماکن اقامتی
سایر مکان های دیدنی چالوس
کاخ چایخوران(دوره پهلوی اول)، « ۵ کیلومتری مرکز شهر »
تونل سنگی(دوره قاجار)، « کلاردشت، روستای ولی آباد »
بقعه متبرکه سید محمّد(دوره اسلامی)، « روستای زوات »
امامزاده زکریا(دوره اسلامی)، « شمال کلاردشت، روستای شکر کوه »
امازاده حقّانی(دوره تیموری)، « کلاردشت »
بقعه امامزاده فضل و فاضل(دوره اسلامی)، « کلاردشت، روستای فشکور »
عمارت شاه چشمه(دوره پهلوی)، « جاده چالوس – کرج »
مجموعه بناهای دیوانی کلاردشت(دوره پهلوی)، « کلاردشت »
کاخ اجابیت(دوره پهلوی)، «کلاردشت، محله اجابیت »
استراحتگاه رضاخانی(دوره پهلوی)، « جاده کندوان، روستای ولی آباد »
بنای نهار خوران(دوره پهلوی)، « جاده کندوان، محله دزبن »
برخی از شماره تلفن های ضروری شهرستان چالوس
پیش شماره ۰۱۹۱ – اطلاعات تلفن راه دور ۲۲۲۳۳۳۳ – ترمینال ۲۲۲۳۴۲۲ –اورژانس ۲۲۲۳۵۳۱ – بیمارستان ۲۲۲۳۰۵۴ – داروخانه ۲۲۲۷۲۰۰ – پزشکی قانونی ۲۲۴۱۰۶۵ – نیروی انتظامی ۲۲۲۲۵۰۰ – پلیس راه ۲۲۲۲۰۸۸ – فرمانداری ۲۲۲۹۶۲۰ – شهرداری ۲۲۲۳۰۴۴ – هلال احمر ۲۲۲۳۲۴۰ – ستاد اسکان فرهنگیان ۲۱۶۲۷۳۶ – اطلاعات راه کندوان ۲۲۱۸۳۸۸